اولين زن كابينه

مشخصات كتاب

اولين زن كابينه

نويسنده: ذوالفقاري،ابراهيم

نشريه: تاريخ مطالعات تاريخي تابستان 1386 - شماره 17

مقدمه

«بهاييت» طرحي چند مرحله اي به كارگرداني استعمارگران بود. اين پروژه با پشتوانه ي جامعه شناسي مذهبي مناسب، در شرايط اجتماعي آن روزگار ايران و با توجه به مذهب رسمي شيعه جعفري (ع) اعتقاد به منجي را هدف گرفت. همين طرح را استعمارگران، در جامعه اهل تسنن، با عنوان «وهابيت» سامان دهي كردند. «سيد علي محمد شيرازي» - بازيگر مرحله ي اول اين جريان - كه به باب شهرت يافت، فرد مناسبي براي ايفاي نقش تشخيص داده شد و پس از اقدامات پس پرده، در سال 1260 ق در 25 سالگي، ادعاي بابيت كرد و فتنه آغاز شد. مرحله بعدي اين جريان، در بيت «ميرزا عباس نوري» معروف به ميرزا بزرگ - از منشيان و مستوفيان زمان محمد شاه قاجار - پي گيري شد تا فرزندان او، به نامهاي «ميرزا يحيي» و «ميرزا حسينعلي»، ادامه دهنده ي حركت سيد علي محمد باب، باشند. پس از اعدام سيد علي محمد باب در 1266 ق، ميرزا حسينعلي نوري دعوي «من يظهر اللهي» كرد. او از منسوبين «ميرزا آقا خان نوري» - مأمور مستقيم انگلستان و صدراعظم ناصرالدين شاه قاجار - بود كه با طرح توطئه هاي گوناگون، «ميرزا تفي خان اميركبير» را به قتل رساند و خود بر مسند او نشست، ميرزا حسينعلي پس از چندي خود را «بهاءالله» ناميد تا بابيان در حزب بهاييت كرد هم آيند. در مرحله بعد، ميرزا يحيي نوري (صبح ازل) - برادر كوچك تر ميرزا [ صفحه 242] حسينعلي - جانشين باب گرديد كه اين نكات، كمابيش در نوشته هايي درباره اين فرقه به رشته تحرير درآمده است. جريان